Heitir og kaldir straumar
|
Svæði sex í Höfðaborg var friðsælt hverfi, þar sem blökkumenn, litaðir
menn (einkum Indverjar) og hvítir menn,
kristnir menn, múslímar og hindúar
höfðu lengi búið tugþúsundum saman í sátt og samlyndi.
Hverfið var
þyrnir í augum aðskilnaðarstjórnar
Þjóðarflokksins, sem náði völdum í Suður-Afríku fyrir tilstilli örlítils
nasistaflokks í þingkosningum 1948. Stjórnin lýsti Svæði sex „hvítt“
1966, rak íbúana burt eins og búfénað og jafnaði byggðina við jörðu með
stórvirkum vinnuvélum.
|
Svæði sex stangaðist á við hugmyndafræði aðskilnaðarstjórnarinnar.
Stjórnin byggði stefnu sína í orði kveðnu á þeirri kenningu, að
blökkumenn og hvítir menn gætu ekki lifað saman í friði og spekt, og því
þyrfti að stía þeim í sundur til að halda uppi röð og reglu. Þetta var
auðvitað
einber fyrirsláttur, því að aðskilnaðarstefnan snerist fyrst og fremst
um arðrán og kúgun. Úr því að ólíkir kynþættir gátu klárlega lifað saman
í
litblindri
sátt og samlyndi á Svæði sex fyrir allra augum, taldi stjórnin
nauðsynlegt að eyða sönnunargagninu til að geta haldið lyginni til
streitu. Nú er Svæði sex aftur í byggð, og þar er nú lítið safn með
glaðlegum ljósmyndum af lífi fólksins, áður en valtararnir voru sendir
inn á svæðið. |
Reynslan sýnir, að ólíkir kynþættir eiga yfirleitt auðvelt með að koma
sér saman, sé vel á málum haldið. Sum þeirra ríkja, sem hafa náð mestum
árangri í efnahagsmálum og búa fólki sínu beztu lífskjörin á heildina
litið, eru fjölmenningarlönd. Bandaríkin eru augljóst dæmi, og einnig
Frakkland, Þýzkaland og Sviss, þar sem fjöldi nýbúa er nú orðið litlu
minni miðað við höfðatölu en í Bandaríkjunum. Harðræðið, sem bandarískir
blökkumenn voru beittir á fyrri tíð, stafaði ekki af neinu ósamkomulagi
milli kynþáttanna, heldur fyrst og fremst af græðgi og rangsleitni
hvítra þrælahaldara í suðurríkjunum, sem neyddust að endingu til að láta
í minni pokann fyrir hvítum bræðrum sínum í norðurríkjunum í
lýðræðislegum kosningum. |
Malasía, Máritíus og Singapúr eru dæmi um Asíulönd, þar sem ólíkum
kynþáttum ægir saman án nokkurra umtalsverðra samskiptavandræða. Fólkið
í Singapúr hefur lyft sér upp úr sárri fátækt á fáeinum áratugum og býr
nú við helmingi hærri tekjur á mann en Íslendingar (þetta er ekki
prentvilla). Malasía og Máritíus eru á svipaðri siglingu. Þar hafa
þjóðartekjur á mann hækkað úr 15% af tekjum á mann hér heima 1980 í 40%
nú. Fjölbreytni fólksins er aflgjafi. Eins er þetta í hafinu, þar sem
heitir og kaldir straumar hittast: þar er hreyfing. |
Sömu sögu er að segja frá Suður-Ameríku. Í Brasilíu búa saman hvítir
menn, brúnir og svartir og aðrir og hafa gert í 500 ár. Ósættið, sem
stóð Brasilíu lengi fyrir þrifum og birtist m.a. í misskiptingu, stafaði
ekki af neinu ósamkomulagi ólíkra kynþátta, heldur átti það sér einkum
efnahagslegar rætur. Síðustu ár hefur Brasilíu fleygt fram í krafti
gagngerra efnahagsumbóta, og bilið milli ríkra og fátækra hefur mjókkað.
Lífskjör þar eru nú svipuð og í Malasíu og á Maritíus, sem er lítil eyja
í Indlandshafi og telst reyndar vera Afríkuland, þótt flestir íbúanna
séu af indversku bergi brotnir. Ófriður víða á meginlandi Afríku er
ófriður meðal blökkumanna, milli ættbálka, ekki milli ólíkra kynþátta. |
Fjölmenning er samt engin allsherjarforsenda góðs gengis. Japanar eru
svo að segja allir eins, svo einsleit er þjóðin, og þeir hafa líkt og
fólkið í Singapúr lyft Grettistaki í efnahagsmálum síðan 1945. Nýbúar
eru hlutfallslega fáir í Japan, innan við 2% mannfjöldans borið saman
við 12% í Bandaríkjunum og víða í Evrópu. |