Stefnuskrá Lýðræðisvaktarinnar stendur föstum fótum í stjórnarskrárfrumvarpinu, sem 2/3 hlutar kjósenda lýstu stuðningi við í þjóðaratkvæðagreiðslunni 20. október 2012.

Helztu einkunnarorð Lýðræðisvaktarinnar eru sótt í upphafsorð nýju stjórnarskrárinnar:

„Við sem byggjum Ísland viljum skapa réttlátt samfélag þar sem allir sitja við sama borð.“

Hvers vegna þarf að hamra á þessu? Það stafar af því, að hingað til höfum við ekki fengið að sitja öll við sama borð.

·      Við búum enn við ójafnan atkvæðisrétt, þar sem sumir greiða tvö atkvæði í alþingiskosningum og aðrir aðeins eitt.

·      Við búum enn við ójafnan aðgang að arðinum af sameiginlegum auðlindum okkar.

·      Við búum enn við ójafnan aðgang að upplýsingum, svo að við fáum ekki einu sinni að heyra hljóðrit af dýrasta símtali Íslandssögunnar, þar sem forsætisráðherra og seðlabankastjóri tefldu frá sér – nei, frá skattgreiðendum – 40 milljörðum króna.

Lýðræðisvaktin er ekki eins máls flokkur. Stjórnarskráin, sem þjóðin kaus og þingið brást, spannar vítt svið. Fyrir liggur styrkur stuðningur meðal þjóðarinnar við helztu ákvæði nýju stjórnarskrárinnar. Í þjóðaratkvæðagreiðslunni lýstu 83% kjósenda sig fylgjandi auðlindum í þjóðareigu, og 67% lýstu sig fylgjandi jöfnum atkvæðisrétti. Þetta eru þverpólitísk mál.

Þverpólitískt framboð ...

Okkur á Lýðræðisvaktinni þótti rétt að veita færi á framboði, þar sem eru í forsvari átta fv. stjórnlagaráðsfulltrúar auk nýrra samherja úr ýmsum áttum. Við erum þverpólitískt framboð, nema réttara sé að kalla okkur ópólitískt framboð. Hvernig má það vera?

Þeim, sem lesa stefnuskrá Lýðræðisvaktarinnar á xlvaktin.is, er ómögulegt að færa haldbær rök að því, að hún hallist til hægri eða vinstri. Stefnuskrá Lýðræðisvaktarinnar býr yfir sama galdri og frumvarp Stjórnlagaráðs að nýrri stjórnarskrá. Hún hefur breiða skírskotun til kjósenda hvar í flokki sem þeir kunna áður að hafa staðið. Þannig er nýja stjórnarskráin, enda speglar hún niðurstöðu þjóðfundarins, þar sem allar raddir heyrðust.  

Auðlindir í þjóðareigu snúast ekki um vinstri eða hægri stefnu. Jafnt vægi atkvæða snýst ekki um vinstri eða hægri stefnu, og það gerir frjáls aðgangur að upplýsingum til að girða fyrir leynd og spillingu ekki heldur – og þá ekki heldur persónukjör eða beint lýðræði.

Helztu stefnumið Lýðræðisvaktarinnar eru mál, sem þjóðin lýsti stuðningi við 20. október og gömlu flokkarnir á Alþingi brugðu fæti fyrir á lokadegi þingsins í eiginhagsmunaskyni. Baráttan fyrir jöfnum atkvæðisrétti hefur staðið frá 1849. Baráttan fyrir réttlátri og hagkvæmri fiskveiðistjórn hefur staðið í 40 ár. Þjóðin tók af skarið. Þingið tók völdin af þjóðinni.

... gegn sérhagsmunum

Vitaskuld eru ríkir hagsmunir við það bundnir, að þessi framfaramál og önnur nái ekki fram að ganga. Þess vegna var stjórnarskrárfrumvarpinu siglt í strand í skjóli nætur fyrir þinglok, þótt fyrir lægi opinber stuðningur 32 þingmanna af 63 við samþykkt frumvarpsins, sem 2/3 hlutar kjósenda höfðu áður lagt blessun sína yfir. Forseti Alþingis braut þingsköp með því að bera frumvarpið ekki undir atkvæði, þótt enginn hafi fyrr en nú haft orð á þeim þætti hneykslisins opinberlega.

Lýðræðisvaktin mælist til, að Alþingi staðfesti framgang þjóðarviljans í stjórnarskrármálinu. Lýðræðisvaktin býðst einnig til að hjálpa til við að endursemja þau lög, sem þarfnast endurskoðunar, svo að þau standist nýja stjórnarskrá. Málið er brýnt. Stjórnarmeirihlutinn á Alþingi kom upp um sig á lokadögum þingsins, þegar hann lagði fram fiskveiðistjórnarfrumvarp, sem gekk bersýnilega í berhögg við stjórnarskrárfrumvarp sama þingmeirihluta.

Við á Lýðræðisvaktinni bjóðum fram krafta okkar á Alþingi til að tryggja, að lagasetningin, sem þarfnast endurskoðunar í samræmi við nýja stjórnarskrá, verði rétt samin og með henni sé ekki reynt að fara á svig við efni og anda nýrrar stjórnarskrár. Við bjóðumst einnig til að hjálpa til við að koma hagstjórninni í betra og varanlegra horf og leggja grunn að betra lífi um landið.