Skotland og sjįlfstęši
Skotar bśa sig nś undir langžrįša žjóšaratkvęšagreišslu um sjįlfstętt Skotland eftir sjö mįnuši, 18. september 2014. Skozkum ašskilnašarsinnum hefur vaxiš fiskur um hrygg. Žeir tślka söguna svo, aš héšan ķ frį yrši hag Skotlands trślega betur borgiš utan brezka konungdęmisins. Skozki žjóšarflokkurinn hefur nś meiri hluta į žjóšžinginu ķ Edinborg og berst fyrir sjįlfstęši landsins. Formašur flokksins og forsętisrįšherra Skotlands, Alex Salmond, er snjall stjórnmįlamašur og flytur sjįlfstęšismįliš vel. |
Žegar Skotland sameinašist Englandi og Wales viš stofnun Stóra Bretlands
1707 undir einum kóngi, vakti žaš helzt fyrir Skotum aš öšlast ašgang aš
stórum markaši fyrir varning sinn į Englandi og ķ nżlendunum og stušla
aš friši. Rökin fyrir sameiningu snerust jöfnum höndum um višskipti og
friš og kallast į viš rökin fyrir stofnun ESB löngu sķšar, žar eš žau
snerust einnig fyrst og fremst um višskipti og friš. Višskiptarökin og
frišarrökin tengjast, žvķ aš ófrišur spillir višskiptum og lķfskjörum.
Sameining Skotlands og Englands reyndist vel. Löndin tvö höfšu marga
hildi hįš į fyrri tķš, en frį 1707 hefur rķkt frišur į Bretlandseyjum,
ef Ķrland er undan skiliš. Upphaflegu rökin fyrir sameiningu Skotlands og Englands eiga ekki lengur viš óbreytt, žar eš Skotland er sem hluti Bretlands ašili aš ESB. Skotar eiga aš vķsu meiri višskipti viš Englendinga en viš löndin į meginlandi Evrópu, žar eš žjóšir kjósa jafnan aš eiga helzt skipti viš granna sķna. En žaš breytir žvķ ekki, aš Skotland į sem hluti Bretlands óskorašan ašgang aš stórmarkaši ESB. Žvķ hefur sś hugsun hvarflaš aš mörgum Skotum, aš žeir žurfi ekki lengur į Englandi aš halda svo sem įšur var, žar eš žeim sé nś borgiš innan ESB. Įkveši Skotar aš lżsa yfir sjįlfstęši, munu žeir óska strax eftir įframhaldandi ašild aš ESB ķ samręmi viš eftirsókn žeirra eftir ašgangi aš stórum markaši allar götur frį 1707 auk žess sem meiri hluti Skota er hlynntur ašild aš ESB. |
Žessi svišsmynd er nś fyrirferšarmeiri en įšur ķ hugum skozkra kjósenda,
žar eš brezka rķkisstjórnin undir forustu Ķhaldsflokksins sżnir żmis
merki žess, aš hśn vilji losa um tengsl Bretlands viš ESB, og aš žvķ
marki er ašeins ein leiš fęr: śrsögn. Fari svo, aš brezka rķkisstjórnin
lįti af žvķ verša aš halda žjóšaratkvęšagreišslu um mįliš og nišurstaša
hennar verši śrsögn Bretlands śr ESB, mun Skotum žykja einbošiš aš lżsa
yfir sjįlfstęši og halda žannig įfram veru sinni ķ ESB į eigin
forsendum.
En hér žykknar žrįšurinn. Skotar eiga į hęttu, aš Spįnverjar muni beita
neitunarvaldi gegn ašild sjįlfstęšs Skotlands aš ESB til aš senda
ašskilnašarsinnum ķ Katalónķu skżr skilaboš um, aš Katalónķa muni ekki
heldur komast inn ķ ESB sem sjįlfstęš žjóš į eigin spżtur. Brezka
rķkisstjórnin hefur einnig ķ hótunum um aš beita neitunarvaldi gegn
ašild Skotlands, en žaš getur Bretland žó žvķ ašeins gert, aš žaš verši
įfram ķ ESB. Hótanir brezku stjórnarinnar, ž.e. Englendinga, ķ garš
Skota eru til žess fallnar aš hleypa illu blóši ķ kjósendur og geta
stušlaš aš žvķ, aš meiri hluti skozkra kjósenda fallist į sjįlfstęši ķ
žjóšaratkvęšagreišslunni 18. september. Fari svo, viršist ólķklegt, aš
ESB, sem hefur breitt śt fašminn til allra įtta og nś sķšast veitt
Króatķu inngöngu, eigi annarra kosta völ en aš taka einnig viš
Skotlandi. ESB yrši žvķ aš finna leiš til aš sętta Spįnverja og e.t.v.
einnig Englendinga viš žęr mįlalyktir. |
Hvers vegna er mörgum Skotum svo umhugaš um stofnun sjįlfstęšs rķkis ķ
Skotlandi?
Ein įstęšan er sś, aš Skotar eru smįžjóš og hugsa aš żmsu leyti öšruvķsi
en Englendingar. Margir Skotar kjósa helzt aš sękja sér fyrirmyndir til
Noršurlanda, en margir Englendingar lķta į hinn bóginn helzt til
Bandarķkjanna. Žaš er engin tilviljun, aš Ķhaldsflokkurinn er stęrsti
stjórnmįlaflokkur Englands og hefur hverfandi fylgi ķ Skotlandi.
Margir Skotar segja žvķ viš enska ķhaldsmenn: Žiš ęttuš aš fagna
sjįlfstęšu Skotlandi, žvķ aš žį fįiš žiš aš stjórna Englandi óįreittir,
og viš fįum aš vera ķ friši fyrir ykkur. Viš getum įtt góš samskipti
įfram, žótt hreppamörk breytist ķ landamęri.
Einu geta Skotar treyst hvaš sem veršur. Nišurstaša
žjóšaratkvęšagreišslunnar um sjįlfstęši Skotlands 18. september n.k.
veršur virt. Brezka žingiš mun ekki fremja valdarįn meš žvķ aš hafa
śrslit atkvęšagreišslunnar aš engu. |
DV, 21. febrśar 2014.