Alþingi brást vel við þessum áskorunum og samþykkti einum rómi 28. september 2010 sögulega ályktun þess efnis, að hafa bæri gagnrýni RNA að leiðarljósi. Í ályktuninni segir m.a.: „Alþingi ályktar að taka verði gagnrýni á íslenska stjórnmálamenningu alvarlega og leggur áherslu á að af henni verði dreginn lærdómur. Alþingi ályktar að skýrsla rannsóknarnefndar Alþingis sé áfellisdómur yfir stjórnvöldum, stjórnmálamönnum og stjórnsýslu, verklagi og skorti á formfestu.“ Í þingsályktuninni birtist langur loforðalisti, sem hefst á loforði um endurskoðun stjórnarskrárinnar frá 1944.

Alþingi setti stjórnarskrármálið í lýðræðislegan farveg, sem hefur vakið heimsathygli. Hryggjarstykkið í ferlinu var þjóðfundurinn í nóvember 2010, þar sem 950 manns valin af handahófi úr þjóðskrá lögðu grunninn að nýrri stjórnarskrá. Allir Íslendingar 18 ára og eldri áttu jafna möguleika á að veljast til setu á þjóðfundinum. Hlutverk Stjórnlagaráðs, sem var kjörið af þjóðinni og skipað af Alþingi, var í reyndinni ekki annað en að færa niðurstöður þjóðfundarins í frumvarpsbúning. Ráðið studdist við starf stjórnarskrárnefnda Alþingis undanfarna áratugi og einnig skýrslur og úttektir fræðimanna og stjórnlaganefndar og stefnuskrár allra stjórnmálaflokka. Höfuðeinkenni frumvarpsins er, að það fylgir niðurstöðum þjóðfundarins og fyllir einnig ýmsar eyður. Þjóðfundurinn kallaði eftir jöfnu vægi atkvæða, auðlindum í þjóðareigu og þannig áfram. Þannig bergmálaði þjóðfundurinn þjóðarviljann. Þjóðin staðfesti síðan vilja sinn í atkvæðagreiðslunni 20. október, þar sem 67% lýstu stuðningi við frumvarpið í heild og einnig við jafnt vægi atkvæða og 83% studdu auðlindir í þjóðareigu.

Alþingi hefur ekki setið auðum höndum. Það varði mörgum mánuðum í að skoða frumvarpið og beindi síðan athugasemdum og spurningum til Stjórnlagaráðs og fékk svör við þeim að loknum aukafundi ráðsins í marz. Eðlilegt getur talizt, að Alþingi áskilji sér rétt til að gera smávægilegar breytingar á frumvarpinu í samræmi við bréfaskipti þingsins og ráðsfulltrúa í marz. Alþingi hefur einnig áskilið sér rétt til að breyta orðalagi, svo framarlega sem í þeim breytingum felast engar efnisbreytingar. Hér þykknar þráðurinn, þar eð nefnd lögfræðinga, sem Alþingi fól að fara yfir frumvarpið og greinargerð Stjórnlagaráðs með frumvarpinu, leggur til bæði orðalags- og efnisbreytingar á frumvarpinu og greinargerðinni og seilist því út fyrir verksvið sitt. Kjósendur hljóta að gera kröfu um, að Alþingi standi við upphaflega ætlan sína og geri engar efnisbreytingar á frumvarpinu. Hollt er að rifja upp, að Bandaríkjaþing gerði af velsæmisástæðum engar breytingar á frumvarpi stjórnlagaþingsins í Fíladelfíu 1787, hvorki orðalags- né efnisbreytingar, taldi það ekki vera í sínum verkahring, heldur sendi þingið frumvarpið óbreytt til kjósenda í fylkjunum, sem þá voru þrettán talsins, til samþykktar eða synjunar.

Bandaríska stjórnarskráin, langlífasta stjórnarskrá heimsins, var samþykkt með naumum meiri hluta atkvæða 1787-88 gegn harðri andstöðu. Andstæðingar frumvarpsins óttuðust, að alríkisstjórnin myndi í krafti stjórnarskrárinnar geta skert um of svigrúm einstakra fylkja til að fara sínu fram. Svo naumur var meiri hlutinn, að hefðu 20 kjósendur sagt nei við frumvarpinu frekar en já, hefði það strandað.

Góð stjórnarskrárfrumvörp mæta ævinlega andstöðu þeirra, sem ætlunin er að setja stólinn fyrir dyrnar. Þrettándi viðaukinn við bandarísku stjórnarskrána bannaði þrælahald 1864 og mætti að sjálfsögðu harðri andstöðu þrælahaldara í suðurríkjunum, svo harðri, að Lincoln forseti var skotinn til ólífis árið eftir, 1865.

Tvisvar hafa breytingar á stjórnarskrá Íslands vakið harðar deilur á Alþingi. Í fyrra skiptið, 1942, var stjórnarskránni breytt til að jafna vægi atkvæða gegn harðri andstöðu stærsta þingflokksins, sem þá var Framsóknarflokkurinn. Hann einangraðist eftir þetta utan ríkisstjórnar í fimm ár. Sagan endurtók sig 1959, þegar stjórnarskránni var aftur breytt til að jafna vægi atkvæða gegn harðri andstöðu Framsóknarflokksins. Hann sat eftir það utan ríkisstjórnar í tólf ár. Staðhæfingar um, að stjórnarbætur fari jafnan fram í fullri sátt, eru rangar og stangast á við bæði rök og reynslu innan lands og utan. Alþingi ber að virða vilja þjóðarinnar með því að samþykkja nýja stjórnarskrá fyrir þinglok og aftur, þegar þing kemur saman á ný í vor.