Frakkland, Frakkland
|
Að lokinni umbótahrinu eftir Napóleonsstyrjaldirnar 1803-1815 stofnuðu
Þjóðverjar til þriggja styrjalda við Frakka. Í hinni fyrstu, 1870-1871,
sem spratt af sameiningu Þýzkalands, höfðu Þjóðverjar sigur. Hinar tvær
urðu að heimsstyrjöldum, 1914-1918 og 1939-1945, og þar höfðu Frakkar og
bandamenn þeirra sigur gegn árásarherjum Þjóðverja. Evrópusambandið er í
reyndinni sáttmáli Frakka, Þjóðverja og annarra Evrópuþjóða um
varanlegan frið í álfunni. Helmut Kohl, kanslari Þýzkalands 1982-1998,
orðaði þessa hugsun vel þegar hann sagði: Höfuðmarkmið Þjóðverja í ESB
er að deila fullveldi sínu með öðrum Evrópuþjóðum og binda svo hendur
sínar að nágrannar Þýzkalands þurfi aldrei framar að óttast innrás
þýzkra herja. Frakkar tóku þessu boði tveim höndum og það hafa nær allar
þjóðir álfunnar gert nema Svisslendingar, Norðmenn og Íslendingar.
Sérstaða Sviss felst í að landinu tókst að halda sér utan við báðar
heimsstyrjaldir og láta með því móti ýmislegt gott af sér leiða, m.a.
með því að skjóta skjólshúsi yfir flóttamenn. Sérstaða Noregs felst í
miklum olíuauði sem Norðmönnum finnst mörgum draga úr aðdráttarafli
ESB-aðildar, en ýmsum öðrum þætti fara betur á að Noregur, sem var
hersetinn af nasistum í síðari heimsstyrjöldinni, ætti aðild að
friðarsambandi með þann höfuðtilgang að halda Þýzkalandi í skefjum.
Ísland er kafli út af fyrir sig. |
Fegurð og menning Frakklands hafa gríðarlegt aðdráttarafl. París skipar
nú fimmta sæti listans yfir þær borgir sem laða til sín flesta erlenda
ferðamenn. Í fyrstu fjórum sætunum eru Hong Kong, Singapúr, Bangkok og
London. Fjórum sinnum fleiri ferðamenn heimsækja París á hverju ári en
Berlín. Maturinn, vínið, kvikmyndirnar, músíkin, myndlistin,
landsbyggðin, það er næstum sama hvað nefnt er: Frakkar hafa löngum
staðið í allra fremstu röð.
|
Meðfram óskiptri aðdáun á menningu Frakklands hafa grannar Frakka
stundum kvartað undan óhagkvæmri efnahagsstefnu franskra stjórnvalda,
markaðsfirringu og miklum ríkisafskiptum. Mörgum finnast frönsk
stjórnvöld hneigjast um of til að taka sér stöðu við hlið framleiðenda
gegn neytendum. Sameiginleg landbúnaðarstefna ESB er gott dæmi. Hún er
afsprengi Frakka. Hún leggur þungar byrðar á neytendur og
skattgreiðendur innan ESB og hafði löngum að auki alvarlegar afleiðingar
fyrir fátæka bændur í þróunarlöndum með því að meina þeim markaðsaðgang
að ESB, en nú hefur verið bætt fyrir það með sérstökum undanþágum fyrir
fátækustu löndin. Landbúnaðarstefna ESB er samt hátíð hjá
landbúnaðarstefnu íslenzkra stjórnvalda allar götur frá 1920. |
Sama framleiðsluverndarhugsjón einkennir ýmsa aðra hluta fransks
efnahagslífs. Nýtt dæmi er reynsla leigubílafyrirtækisins
Uber, sem hefur höfuðstöðvar í San Francisco og gerir út leigubíla í 300
borgum í 58 löndum. Viðskiptahugmyndin er einföld: menn nota app
(beygist eins og happ) í símanum sínum til að panta leigubíl sem er
aldrei langt undan. Franska lögreglan hefur fengið fyrirmæli um að
stöðva leigubíla frá Uber og taka þá úr umferð á þeirri forsendu að þeir
ógni lögverndaðri stöðu gamalgróinna bílastöðva. Stjórnendur Uber hafa
harðsnúna lögmenn á sínum snærum og telja sig vera í fullum rétti.
Enginn veit hvernig viðureigninni lýkur.
|
Þrátt fyrir þessi frávik og önnur frá heilbrigðum markaðsbúskap hefur
frönsku efnahagslífi vegnað vel á heildina litið. Frakkar hafa með sögu
sína og menningu og aðdáun umheimsins að bakhjarli efni á að mylja undir
framleiðendur á kostnað neytenda og skattgreiðenda. Kaupmáttur
þjóðartekna á mann er að sönnu meiri í Þýzkalandi en í Frakklandi.
Kaupmáttur þjóðartekna á hverja vinnustund er þó meiri í Frakklandi en í
Þýzkalandi þar eð Frakkar vinna minna en Þjóðverjar. Grikkir vinna á
hinn bóginn miklu meira en Þjóðverjar, 2000 stundir á ári að jafnaði á
móti 1400 stundum í Þýzkalandi. Það er efni í aðra grein. |